Scrum — Agile metodologiyası çərçivəsində istifadə edilən bir iş idarəetmə modelidir. Scrum, əsasən proqram təminatı inkişafında tətbiq olunsa da, son zamanlar bir çox sahədə layihə idarəetməsi üçün də istifadə olunur. Scrum-un əsas məqsədi komandaların daha çevik, sürətli və uyğunlaşa bilən şəkildə işləməsini təmin etməkdir.

Scrum-un Əsas Prinsipləri və Məqsədləri

Scrum, layihələri daha idarəolunan və strukturlu şəkildə həyata keçirmək üçün sadə qaydalara və çevik iş axınına əsaslanır. Bu proses müştərilərin tələblərinə daha tez cavab verməyə və məhsulu kiçik hissələrdə inkişaf etdirməyə yönəlmişdir. Scrum aşağıdakı əsas prinsiplərə əsaslanır:

  1. Təkrarlama və İnkremasiya: Scrum təkrarlayan qısa dövrlərdə (sprintlərdə) işləməyi hədəfləyir. Hər bir sprint zamanı məhsulun müəyyən bir hissəsi tamamlanır və istifadəyə hazır hala gətirilir.
  2. Çeviklik: Dəyişən tələblərə uyğun olaraq işin gedişatını tənzimləmək və layihəyə yeni dəyərlər əlavə etmək qabiliyyəti.
  3. Komanda İşləməsi: Scrum-da komanda şəklində iş əsasdır. Komanda hər bir sprint zamanı müəyyən vəzifələr üzərində birgə çalışır və hər bir üzv öz rolunu yerinə yetirir.
  4. Davamlı Təkmilləşmə: Sprintlərdən sonra komanda retrospektiv iclas keçirir və görülən işləri analiz edərək, gələcəkdə prosesi necə yaxşılaşdırmaq olar deyə müzakirələr aparır.

Scrum Rolları

Scrum çərçivəsində hər bir komandanın konkret vəzifələri və rolları var:

  1. Product Owner (Məhsul Sahibİ): Məhsul sahibi müştərinin tələblərini və məhsulun prioritetlərini müəyyən edir. O, layihənin istiqamətini təyin edərək, komandanın müştəri gözləntilərinə uyğun işləməsini təmin edir.
  2. Scrum Master: Scrum Master komandanın iş prosesinin təşkilatçısıdır və onun əsas rolu komandaya maneələri aradan qaldırmağa kömək etməkdir. O, həm də Scrum qaydalarının düzgün tətbiq edilməsini təmin edir.
  3. Komanda Üzvləri: Scrum komandası kiçik və özünü idarə edən bir qrupdan ibarətdir. Komanda üzvləri layihənin texniki inkişafı və məhsulun hazırlanmasına cavabdehdirlər.

Scrum-da Prosesin Axını

Scrum prosesində iş axını aşağıdakı kimi qurulur:

  1. Product Backlog: Məhsulun inkişafı üçün bütün tələb və xüsusiyyətlər Product Backlog-da toplanır. Burada bütün tapşırıqlar və tələblər məhsul sahibi tərəfindən prioritetləşdirilir.

  2. Sprint Planning: Komanda hər sprintin əvvəlində sprint planlaşdırma iclası keçirir. Bu iclas zamanı Product Backlog-dan müəyyən sayda tapşırıq Sprint Backlog-a seçilir və komanda üzvləri bu tapşırıqlar üzərində çalışmağa başlayır.

  3. Sprint: Sprint adətən 1-4 həftə davam edir. Bu müddət ərzində komanda müəyyən edilmiş tapşırıqları yerinə yetirməyə çalışır. Hər gün 15 dəqiqəlik "Daily Standup" iclası keçirilir, burada komanda üzvləri işlərinin gedişi haqqında məlumat verir.

  4. Sprint Review və Retrospective: Sprintin sonunda Sprint Review keçirilir, burada tamamlanmış iş müştəriyə və ya maraqlı tərəflərə təqdim olunur. Sprint Retrospective isə komandanın öz işini qiymətləndirdiyi və prosesi necə yaxşılaşdırmaq barədə müzakirələr apardığı iclasdır.

Scrum-un Üstünlükləri

  1. Çeviklik: Dəyişən müştəri tələblərinə tez uyğunlaşmaq imkanı.
  2. Daha tez nəticə əldə etmək: Hər bir sprintin sonunda komanda məhsulun hazır olan bir hissəsini təqdim edə bilir.
  3. Davamlı inkişaf: Komanda sprintlərdən sonra öz işini təhlil edərək, gələcəkdə daha səmərəli işləmək üçün yollar tapır.
  4. Komanda şəklində işin təşviqi: Hər kəs layihənin uğuruna öz töhfəsini verir və əməkdaşlıq güclənir.

Scrum, proqram təminatı inkişafı və digər sahələrdə layihələrin idarə olunmasında effektiv yanaşmalardan biridir. Onun çevik və strukturlaşmış iş axını, komandaların qısa müddət ərzində yüksək keyfiyyətli nəticələr əldə etməsinə kömək edir. Scrum metodologiyası, sürətlə dəyişən tələblərlə işləyən və müştərilərə dəyər qatan məhsullar hazırlayan şirkətlər üçün ideal seçimdir.